Αν το πρόγραμμα της ΝΔ δεν είναι «ωδή στην ανισότητα στην Υγεία», τότε τι είναι; Αυτό διερωτάται ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στην οποία τονίζει πως ο Κ. Μητσοτάκης δεν αναζητεί ισορροπία ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. «Επιδιώκει ωμά και απροκάλυπτα την ανακατανομή δημόσιων πόρων υπέρ των ιδιωτικών επιχειρήσεων υγείας και εις βάρος του ΕΣΥ. Κλείνει το μάτι σε επιχειρηματικά συμφέροντα στο χώρο της υγείας και δημιουργεί την προσδοκία ενός νέου πεδίου κερδοφορίας χωρίς ρίσκο , με εγγυημένη «πελατεία», με κρατικό χρήμα και γρήγορες αποδόσεις» εξηγεί ο υπουργός.
Στη συνέντευξή του στον Μιχάλη Κεφαλογιάννη και ερωτηθείς τι απαντά σε όσους τον κατηγορούν για αποτυχία διαχείρισης του δημόσιου συστήματος Υγείας, το οποίο αδυνατεί να εξυπηρετήσει με επιτυχία τους πολίτες, επισημαίνει πως η κατηγορία για «αποτυχία», «διάλυση» και «καταστροφή» του ΕΣΥ δεν πείθει κανένα, γιατί, όπως λέει, «οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ, αλλά και οι ασθενείς, ξέρουν πολύ καλά ότι υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στα νοσοκομεία, αλλά βλέπουν τα πράγματα να βελτιώνονται».
Αναφερόμενος στις προσλήψεις επισημαίνει ότι με τον κανόνα 1:1 (προσλήψεις -αποχωρήσεις) που επετεύχθη στο κλείσιμο του μνημονιακού προγράμματος, υπάρχει 4ετές πλάνο προσλήψεων 10.000 μόνιμων γιατρών και λοιπού προσωπικού, μέχρι το 2022 και προσθέτει: «Όσοι επιδιώκουν να επιστρέψουμε στον μνημονιακό κανόνα 1:5 που θα επαναφέρει το ΕΣΥ στις συνθήκες της δραματικής υποστελέχωσης των πρώτων μνημονιακών χρόνων, οφείλουν να μας πουν πως θα αντιμετωπιστούν οι όντως σοβαρές ελλείψεις του ΕΣΥ σε προσωπικό».
Όμως ο υπουργός Υγείας απαντά και στην κριτική που δέχεται από μέρος των γιατρών, ότι η ρύθμιση για τους ανασφάλιστους παρότι τους έδωσε δωρεάν πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία, άνοιξε τις πόρτες των ιδρυμάτων αυτών και σε αλλοδαπούς ασθενείς για δωρεάν περίθαλψη που δεν την δικαιούνται.
Έχουμε την εικόνα ότι υπάρχει μια μερίδα αλλοδαπών (συνήθως γειτονικών χωρών) που ενώ δεν διαμένουν πλέον στη χώρα μας, διαθέτουν ΑΜΚΑ από το παρελθόν και «εκμεταλλεύονται» τον νόμο χωρίς να το δικαιούνται. Η δικλείδα ασφαλείας που προωθούμε είναι η πιστοποίηση της μόνιμης παραμονής στη χώρα για κάθε αλλοδαπό δικαιούχο ΑΜΚΑ και άρα δωρεάν περίθαλψης», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο Α.Ξανθός είναι κατηγορηματικός όσον αφορά την προσβασιμότητα στα δημόσια νοσοκομεία. «Δυσκολία προσβασιμότητας δεν υπάρχει. Υπάρχουν μεγάλες αναμονές για ραντεβού στα νοσοκομεία και σε ορισμένες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), κυρίως σε ειδικότητες γιατρών υψηλής ζήτησης, υπάρχουν λίστες αναμονής για χειρουργείο που τώρα πια είναι διαφανείς, αλλά συχνά σε μη αποδεκτούς χρόνους, υπάρχει ταλαιπωρία και οικονομική επιβάρυνση (άτυπες πληρωμές) των πολιτών όταν αναζητούν υπηρεσίες από το ΕΣΥ». Αυτές οι συνθήκες είναι γεγονός ότι αποτρέπουν αρκετούς ασφαλισμένους από το να απευθυνθούν στο δημόσιο σύστημα υγείας και τους οδηγούν στον ιδιωτικό τομέα υγείας παραδέχεται ο κ. Ξανθός, αλλά τονίζει πως «το σημαντικό όμως είναι ότι η πρόσβαση στα αναγκαία φάρμακα, ανεξάρτητα από το κόστος τους, είναι εγγυημένη στη χώρα μας, ενώ για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) είναι εντελώς δωρεάν. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι πλέον έχουμε για πρώτη φορά μηχανισμό αξιολόγησης της προστιθέμενης θεραπευτικής αξίας (ΗΤΑ) των νέων φαρμάκων, επιτροπή διαπραγμάτευσης της τιμής αποζημίωσής τους, καθώς και σύστημα ορθολογικής συνταγογράφησης μέσω θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Μπορεί να μην έχει ακόμα ομαλοποιηθεί πλήρως η διαδικασία, αλλά τα πρώτα κρίσιμα βήματα έχουν γίνει».
Αναφερόμενος στις εκλογές που έρχονται (ευρωεκλογές και βουλευτικές), τονίζει πως οι πολίτες θα πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σ’ αυτούς που κατάφεραν να κρατήσουν μέσα στην κρίση όρθιο, αξιόπιστο και προσβάσιμο σε όλους το Δημόσιο Σύστημα Υγείας και σ’ αυτούς που «αφού το εγκατέλειψαν και το αποδιοργάνωσαν τη μνημονιακή περίοδο, σχεδιάζουν σήμερα την ιδιωτικοποίησή του και την εκχώρησή του σε κρατικοδίαιτα επιχειρηματικά συμφέροντα».
Αναλυτικά, η συνέντευξη του υπουργού Υγείας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και τον Μιχάλη Κεφαλογιάννη, έχει ως εξής:
ΕΡ: Η κριτική σας ήταν οριακά οργισμένη για τα όσα είπε ο αρχηγός της ΝΔ για το πώς σκέφτεται την ισορροπία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Υγεία. Στη δική σας πολιτική ο ιδιωτικός τομέας δεν έχει θέση στην Υγεία; Και εάν έχει θέση, ποια είναι αυτή;
ΑΠ. Ήταν μια σκληρή πολιτική κριτική σε ένα ακραία νεοφιλελεύθερο σχέδιο απαξίωσης και ιδιωτικοποίησης του ΕΣΥ. Ο κ. Μητσοτάκης δεν αναζητεί ισορροπία ανάμεσα στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Επιδιώκει ωμά και απροκάλυπτα την ανακατανομή δημόσιων πόρων υπέρ των ιδιωτικών επιχειρήσεων υγείας και εις βάρος του ΕΣΥ. Και μάλιστα στη χώρα με τον πιο αναπτυγμένο ιδιωτικό τομέα υγείας στην Ευρώπη. Εμείς, αντίθετα, έχουμε θέσει ως πολιτική προτεραιότητα την ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης και την επικουρική-συμπληρωματική λειτουργία του ιδιωτικού τομέα. Ξέρουμε πολύ καλά ότι όσο και να αναπτυχθεί ο δημόσιος τομέας, πάντα θα υπάρχουν ανάγκες των πολιτών που δεν θα μπορούν καλυφθούν έγκαιρα και με πληρότητα και άρα θα καθιστούν απαραίτητη τη συνύπαρξη ΕΣΥ – ιδιωτικού τομέα, πάντα με κανόνες και αυστηρό έλεγχο. Όμως, η ιδέα όχι απλώς της αγοράς υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα υγείας, αλλά της ενσωμάτωσης ιδιωτικών εταιρειών μέσα στα δημόσια νοσοκομεία, για την παροχή υπηρεσιών διάγνωσης, θεραπείας και management, είναι πολύ ακραία και -δυστυχώς- καθόλου αθώα. Aν δεχθούμε τη λογική του κ. Μητσοτάκη δεν χρειάζονται νέες επενδύσεις στο ΕΣΥ για αναβάθμιση υποδομών και εξοπλισμού, δεν χρειάζεται επιπλέον χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ, ΠΔΕ, προγραμμάτων των Περιφερειών ή δωρεών από Ιδρύματα. Ένα deal με επιχειρηματίες χρειαζόμαστε και έτσι, με δημόσιο χρήμα και με προσωπικό του ΕΣΥ, θα έχουμε εξασφαλισμένη την «παραγωγικότητα» του συστήματος. Ο κ. Μητσοτάκης «κλείνει το μάτι» σε επιχειρηματικά συμφέροντα στον χώρο της υγείας και δημιουργεί την προσδοκία ενός νέου πεδίου κερδοφορίας χωρίς ρίσκο, με εγγυημένη «πελατεία», με κρατικό χρήμα και γρήγορες αποδόσεις. Μόνο που αυτό δεν είναι καλύτερη δημόσια περίθαλψη, αλλά εκποίηση του ΕΣΥ, δεν είναι εξορθολογισμός αλλά «αγοραία» μετάλλαξή του. Ο κ. Μητσοτάκης μιλά ανερυθρίαστα για «κίνητρα στους πολίτες για να επιλέξουν ιδιωτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη» . Με το σχέδιο αυτό δεν μπορεί να υπηρετηθεί το πρόταγμα της καθολικής κάλυψης, της εγγυημένης πρόσβασης των ανασφάλιστων και της ισότητας στην Υγεία. Αν αυτό δεν είναι «ωδή στην ανισότητα στην Υγεία», τότε τι είναι;
ΕΡ. Τι απαντάτε σε όσους σας κατηγορούν για αποτυχία διαχείρισης του δημοσίου συστήματος Υγείας, το οποίο, όπως ισχυρίζονται, εξακολουθεί να είναι βαθιά προβληματικό, σπάταλο και με σοβαρές ελλείψεις, κυρίως σε προσωπικό. Αδυνατεί να εξυπηρετήσει με επιτυχία τους πολίτες;
ΑΠ. Θεωρώ ότι η κατηγορία για «αποτυχία», «διάλυση» και «καταστροφή» δεν πείθει κανένα. Γιατί οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ, αλλά και οι ασθενείς, ξέρουν πολύ καλά ότι υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στα νοσοκομεία, αλλά βλέπουν τα πράγματα να βελτιώνονται, να καλύπτονται σιγά-σιγά τα κενά σε προσωπικό, να μην υπάρχουν ελλείψεις σε φάρμακα και υλικά, να υπάρχει κανονικότητα στις πληρωμές του προσωπικού και των προμηθευτών, να μην δημιουργούνται χρέη, να αναβαθμίζονται οι υποδομές, ο εξοπλισμός και οι παρεχόμενες υπηρεσίες. Κάθε καλοπροαίρετος πολίτης βλέπει στήριξη και όχι εγκατάλειψη της δημόσιας περίθαλψης, ξέρει ότι η δωρεάν πρόσβαση των ανασφάλιστων στο ΕΣΥ είναι εγγυημένη, σε αντίθεση με την περίοδο της διακυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που υπήρχε αποκλεισμός τους και «υγειονομική φτώχεια» στη χώρα. Το τοπίο στην Υγεία αλλάζει σταδιακά προς το καλύτερο, από μια κυβέρνηση αφοσιωμένη στην πολιτική της καθολικής κάλυψης και της εξάλειψης των ανισοτήτων στην υγειονομική φροντίδα. Η εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών περίθαλψης στις δημόσιες δομές και η αξιόπιστη εξυπηρέτηση των πολιτών απαιτεί σοβαρή επένδυση στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, σταδιακή ενίσχυση των δημόσιων δαπανών υγείας και μόνιμες προσλήψεις γιατρών-λοιπού προσωπικού. Εμείς, αξιοποιώντας από φέτος τον κανόνα 1:1 (προσλήψεις -αποχωρήσεις) που πετύχαμε στο κλείσιμο του μνημονιακού προγράμματος, έχουμε σχεδιάσει ένα 4ετές πλάνο προσλήψεων 10.000 μόνιμων γιατρών και λοιπού προσωπικού μέχρι το 2022. Για το 2019 εγκρίναμε ήδη την προκήρυξη 1000 γιατρών ΕΣΥ και 1500 άλλων επαγγελματιών Υγείας . Όσοι επιδιώκουν να επιστρέψουμε στον μνημονιακό κανόνα 1:5 που θα επαναφέρει το ΕΣΥ στις συνθήκες της δραματικής υποστελέχωσης των πρώτων μνημονιακών χρόνων, οφείλουν να μας πουν πως θα αντιμετωπιστούν οι όντως σοβαρές ελλείψεις του ΕΣΥ σε προσωπικό.
ΕΡ. Υπάρχει η παραδοχή ότι οι ανασφάλιστοι πλέον έχουν δωρεάν περίθαλψη και η κριτική των αντιπάλων σας περιορίζεται στο γεγονός ότι κάποιοι – ακόμα και επισκέπτες από άλλες χώρες – εκμεταλλεύονται το παράθυρο αυτό και -όχι με νόμιμο τρόπο- τυγχάνουν δωρεάν περίθαλψη στην Ελλάδα, ζημιώνοντας το σύστημα. Γνωρίζετε αυτό το ζήτημα;
Η κοινή παραδοχή για το ότι υπάρχει πλέον καθολική υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών (που εξακολουθούν ακόμα να είναι περίπου 2 εκατομμύρια), δυστυχώς δεν είναι επίσημα αποδεκτή από πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες ισχυρίζονται ότι αυτό το μείζον κοινωνικό πρόβλημα είχε αντιμετωπιστεί πριν τον νόμο 4368/2016. Με τη ρύθμιση αυτή όσοι Έλληνες ή αλλοδαποί πολίτες διαθέτουν ΑΜΚΑ, δικαιούνται δωρεάν πρόσβαση στο ΕΣΥ για ιατρική παρακολούθηση, εργαστηριακές εξετάσεις και νοσηλεία, ενώ παράλληλα μπορούν να παίρνουν τα φάρμακα τους από τα ιδιωτικά φαρμακεία με τις ίδιες προϋποθέσεις με τους ασφαλισμένους. Έχουμε την εικόνα ότι υπάρχει μια μερίδα αλλοδαπών (συνήθως γειτονικών χωρών ) που ενώ δεν διαμένουν πλέον στη χώρα μας, διαθέτουν ΑΜΚΑ από το παρελθόν και «εκμεταλλεύονται» τον νόμο, χωρίς να το δικαιούνται. Η δικλείδα ασφαλείας που προωθούμε είναι η πιστοποίηση της μόνιμης παραμονής στη χώρα για κάθε αλλοδαπό δικαιούχο ΑΜΚΑ και άρα δωρεάν περίθαλψης.
ΕΡ. Οι Έλληνες ασφαλισμένοι συχνά παραπονούνται ότι πληρώνουν από τη τσέπη τους, γιατί υπάρχει δυσκολία προσβασιμότητας στο Σύστημα Υγείας, αλλά και γραφειοκρατία όσον αφορά την αποζημίωση τους για φάρμακα. Πώς θα αντιμετωπίσετε αυτά τα ζήτημα που είναι χρόνια απ’ ότι φαίνεται;
ΑΠ. Δυσκολία προσβασιμότητας δεν υπάρχει. Υπάρχουν μεγάλες αναμονές για ραντεβού στα νοσοκομεία και σε ορισμένες δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), κυρίως σε ειδικότητες γιατρών υψηλής ζήτησης, υπάρχουν λίστες αναμονής για χειρουργείο που τώρα πια είναι διαφανείς, αλλά συχνά σε μη αποδεκτούς χρόνους. Υπάρχει ταλαιπωρία και οικονομική επιβάρυνση (άτυπες πληρωμές) των πολιτών όταν αναζητούν υπηρεσίες από το ΕΣΥ. Αυτές οι συνθήκες είναι γεγονός ότι αποτρέπουν αρκετούς ασφαλισμένους από το να απευθυνθούν στο δημόσιο σύστημα υγείας και τους οδηγούν στον ιδιωτικό τομέα υγείας. Αυτό προφανώς συνεπάγεται πληρωμές «από την τσέπη» (out off pocket), γιατί εκτός από τη θεσμοθετημένη συμμετοχή στο κόστος των υπηρεσιών (διάγνωση- νοσηλεία- αποκατάσταση), ο ιδιωτικός τομέας έχει το «γονίδιο της προκλητής ζήτησης» και προσθέτει επιπλέον δαπάνη στον ασθενή. Για την κατ’ εξαίρεση ή εκτός ενδείξεων χορήγηση φαρμάκων υψηλού κόστους (ΦΥΚ), όντως υπάρχει το Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης (ΣΗΠ) του ΕΟΠΥΥ , που συνήθως δεν καθυστερεί ιδιαίτερα. Το σημαντικό όμως είναι ότι η πρόσβαση στα αναγκαία φάρμακα, ανεξάρτητα από το κόστος τους, είναι εγγυημένη στη χώρα μας, ενώ για τα ΦΥΚ είναι εντελώς δωρεάν. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό ότι πλέον έχουμε για πρώτη φορά μηχανισμό αξιολόγησης της προστιθέμενης θεραπευτικής αξίας (ΗΤΑ) των νέων φαρμάκων, Επιτροπή διαπραγμάτευσης της τιμής αποζημίωσής τους, καθώς και σύστημα ορθολογικής συνταγογράφησης, μέσω θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Μπορεί να μην έχει ακόμα ομαλοποιηθεί πλήρως η διαδικασία, αλλά τα πρώτα κρίσιμα βήματα έχουν γίνει. Σε βάθος χρόνου θα προκύψει και πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη φαρμακευτική φροντίδα και αποτελεσματικότερος έλεγχος της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης.
ΕΡ. Η πολιτική σας στην Υγεία έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς; Πιστεύετε ότι αυτό γίνεται αντιληπτό από τους πολίτες ή θα πρέπει να περιμένουν πολύ ακόμη, έως ότου δουν να μειώνονται οι αναμονές τους για ζωτικής σημασίας θεραπείες στα δημόσια νοσοκομεία;
ΑΠ. Η εικόνα που διαμορφώνουμε στις συχνές επισκέψεις μας στα νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας και ΤΟΜΥ σε όλη τη χώρα, είναι ότι κυρίως οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ αλλά και οι πολίτες, πλειοψηφικά πλέον, αναγνωρίζουν τη μεγάλη προσπάθεια και τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα προηγούμενα χρόνια στην κατεύθυνση της στήριξης και αναβάθμισης της δημόσιας περίθαλψης. Έχουν αντιληφθεί ότι σε ένα «σεληνιακό τοπίο» που είχε δημιουργηθεί μετά από 5 χρόνια ( 2010-2014) συνεχών περικοπών στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων και «παγώματος» των προσλήψεων, το να ενισχυθούν με 0,6% του ΑΕΠ οι δημόσιες δαπάνες υγείας και το να έχουν πραγματοποιηθεί χιλιάδες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού και συμβασιούχων στο ΕΣΥ, το να έχουν προκηρυχθεί και δρομολογηθεί περίπου 3400 (4400 αν συνυπολογίσουμε τις 1000 του 2019) μόνιμες θέσεις γιατρών ΕΣΥ σε μια 3ετία, ήταν μια κρίσιμη πολιτική επιλογή που διασφάλισε την επιβίωση της δημόσιας περίθαλψης. Και αυτό, οι πολλοί και οι οικονομικά αδύναμοι το εκτιμούν, γιατί καταλαβαίνουν ότι δεν ήταν ούτε αυτονόητο, ούτε δεδομένο, ούτε εύκολο σε μνημονιακό πλαίσιο και σε περιβάλλον λιτότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα πολλά προβλήματα καθημερινότητας στο ΕΣΥ που πρέπει να αντιμετωπιστούν δραστικά, όπως η καλύτερη στελέχωση και οργάνωση των ΤΕΠ (Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών), η ενίσχυση των αναισθησιολογικών τμημάτων και η αύξηση του χειρουργικού χρόνου, η ενίσχυση των Εργαστηρίων των νοσοκομείων-ΚΥ, η μείωση του κόστους σε χρόνο και χρήμα για την εξυπηρέτηση του πολίτη. Όλα αυτά είναι στις προτεραιότητες του Υπουργείου με συγκεκριμένο πλάνο θεσμικών αλλαγών και λειτουργικών παρεμβάσεων. Στις εκλογές που έρχονται(ευρωεκλογές και βουλευτικές) οι πολίτες θα πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα σ’ αυτούς που κατάφεραν να κρατήσουν μέσα στην κρίση όρθιο, αξιόπιστο και προσβάσιμο σε όλους το Δημόσιο Σύστημα Υγείας και σ’ αυτούς που, αφού το εγκατέλειψαν και το αποδιοργάνωσαν τη μνημονιακή περίοδο, σχεδιάζουν σήμερα -που είναι ξανά αξιόπιστο- την ιδιωτικοποίησή του και την εκχώρησή του σε κρατικοδίαιτα επιχειρηματικά συμφέροντα.
